یادداشت میهمان/ محمدرضا کاری صیانت از هویت‌های پایدار صنعت چاپ در روز ملی صنعت چاپ
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدرضا کاری، مدیر لیتوگرافی کاری: «با نزدیک شدن به یازدهم شهریور، روز ملی صنعت چاپ، افکارم را معطوف به این می‌کنم که صنعت چاپ از زمان پیدایش چه مسیرهای سخت و پرفرازونشیبی را پشت سر گذاشته که به این نقطه از فناوری برسد. چاپ روی سطوح صاف، روی اجسام سخت، سه‌بعدی و ... . پیش از اختراع ماشین چاپ به‌دست یوهانس گوتنبرگ (که او را پدر صنعت چاپ می‌نامند) در قرن 1400 میلادی در آلمان و نیز قرن‌ها قبل از گوتنبرگ، چاپ باسمه‌ای در چین و دیگر کشورها و بین اقوام مختلف رونق داشت. از چاپ روی پوست و چاپ سنگی گرفته تا امروز.
در ایران، نخستین چاپخانه در شهر تبریز به‌دست میرزا زین‌العابدین تبریزی در سال 1233 هجری قمری و تحت حمایت عباس‌میرزا نایب‌السلطنه راه‌اندازی شد و از سال 1309 مرتضی نوریانی آن را قوت بخشید و 80 درصد چاپخانه‌های ایران را با حمایت کارخانۀ هایدلبرگ آلمان مجهز کرد. شخصیت کاریزماتیک و عملکرد او در این زمینه سبب شد که او را پدر صنعت نوین چاپ ایران بنامند.
در این مسیر، مردان و زنان بسیاری تلاش کردند که نامی از آنان در تاریخ نیست یا به‌دست فراموشی سپرده شده‌اند. در سال 1382 به توصیۀ اهالی صنعت چاپ و با تلاش و اهتمام مدیرکل وقت دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد، اسدالله جامی، 11 شهریورماه روز ملی صنعت چاپ و در تقویم ثبت شد؛ ولی امروز این روز بزرگ، که هم هویت فرهنگی و هم هویت اقتصادی به جامعه بخشیده، در تقویم ملی نیست و این مصداق بارز بی‌هویت کردن این صنعت است. اگر امروز صنعت چاپ ایران به این جایگاه رسیده، مرهون تلاش بسیاری از مردان و زنان است که صادقانه و عاشقانه در راه اعتلای این صنعت گام‌های مؤثری برداشته‌اند. آری، این روز یادآور زحمات شبانه‌روزی آنان است و هویت‌بخشی به این صنعت.
به ورای این صنعت که می‌نگرم، دیگر مرتضی نوریانی، همایون صنعتی‌زاده، غلامرضا متین رضا (پدر صحافی نوین ایران)، اسمعیل دمیرچی (مرد سُربی ایران و مؤسس موزۀ صنعت چاپ) حاج‌محمد کلاری، استاد غلامرضا سحاب، استاد بیژن درویش و ده‌ها چهرۀ برتر را نمی‌بینم. آن‌هایی که به این صنعت هویت و اعتبار بخشیدند و اکنون در میان ما نیستند تا شاهد و ناظر بر برگزاری روز ملی صنعت چاپ باشند و با حضورشان این روز را مزین کنند. نیستند ولی نامشان همیشه بر لوح صنعت چاپ ایران می‌درخشد.
11شهریور برای اهالی صنعت چاپ کشور، معنایی دیگر دارد و آن سیر پیمایش یک صنعت تأثیرگذار از بدوی‌ترین روش‌ها و دستگاه‌ها تا فناوری روز این سده است. این روز یادآور چهره‌های فرهیخته این صنعت و تلخی‌ها و شادکامی‌ها و خاطرات دورانی است که برای هرکدام از شخصیت‌های آن می‌توان قلم‌فرسایی مفصلی کرد.
بیاییم، به پاسداشت خدمات ارزنده هزاران هزار نفر که این صنعت را به اینجا رسانیده‌اند، پاسدار هویت‌های پایدار صنعت چاپ و چهره‌های مطرح و بزرگان عزلت‌گُزیده باشیم و آنان را در مجامع صنفی تکریم کنیم و نگذاریم فرهنگ تکریم و تجلیل بزرگان این صنعت به فراموشی سپرده شود. بیاییم این امانت را به آیندگان انتقال دهیم و آخر سخن اینکه پاس بداریم هویت‌هایی را که هنوز در کنار ما هستند. یازدهم شهریور روز ماندگاری و پویایی و پاسداشت هویت‌های صنعت چاپ کشور است.
البته در روز ملی صنعت چاپ نباید تلاش‌های زنان در این حوزه را به فراموشی بسپاریم همان‌طوری که همیشه مغفول مانده و حضور آنان در اعتلای صنعت چاپ دوشادوش مردان پر رنگ بوده و جا دارد در این روز از آنان تکریم درخور شایسته و بایسته به عمل آید و جایگاه آنان بسیار رفیع است و می‌توان نام زهرا جلیل ثانی، ساریه زیبا نگار و... را از‌جمله زنان موفق این صنف برد.»
بنیاد قلم