بررسی تاریخ از زاویه شرق در آثار فرانکوپن
به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، پیتر فرانکوپن نویسنده ۵۱ ساله انگلیسی و کارشناس تاریخ مدیترانه، روسیه، خاورمیانه و آسیای مرکزی است. او در حال حاضر استاد تاریخ جهانی دانشگاه آکسفورد است که بیشتر به نگارش کتاب پرفروش راه‌های ابریشم: تاریخ جهان از دیدگاهی نو شناخته می‌شود که در سال ۲۰۱۵ به عنوان کتاب تاریخی سال روزنامه دیلی تلگراف انتخاب شد و به مدت ۹ ماه متوالی در فهرست ۱۰ کتاب برتر روزنامه ساندی تایمز باقی‌ماند.
وی همچنین نگارش کتاب جنگ صلیبی اول؛ فراخوان از شرق و راه‌های ابریشم نو: حال و آینده جهان را نیز در کارنامه دارد.
محرک اصلی آغاز جنگ صلیبی نخست آلکسیوس یکم بود
کتاب جنگ صلیبی اول (فراخوان از شرق) در سال ۲۰۱۲ توسط فرانکوپن تالیف و در سال ۱۴۰۰ توسط حسن افشار ترجمه شد و نشر مرکز آن را منتشر کرد.
باورها بر این است که جنگ صلیبی اول با تحریک پاپ اوربان دوم آغاز شد و در ژوئیه سال ۱۰۹۹ با فتح بیت‌المقدس به دست شوالیه‌های اروپایی به اوج خود رسید. اما چه می‌شود اگر محرک اصلی جنگ صلیبی اول در شرق روم بوده باشد؟ پیتر فرانکوپن در کتاب جنگ صلیبی اول؛ فراخوان از شرق داستان ناگفته نخستین جنگ صلیبی را روایت می‌کند.
بررسی تاریخ از زاویه شرق در آثار فرانکوپن
تقریبا تمام تاریخ‌دانان جنگ صلیبی اول در کنار داستان‌های معروف درباره شجاعت، تراژدی و مقاومت، روی مقام پاپ و جنگجویان گوش به فرمان وی در غرب تمرکز می‌کنند. اما فرانکوپن، در مقابل، رویدادهای این دوره را از دید شرق به ویژه قسطنطنیه، پایتخت امپراطوری روم شرقی، روایت می‌کند.
در این کتاب می‌خوانیم که محرک اصلی آغاز جنگ صلیبی نخست آلکسیوس یکم بود که در سال ۱۰۹۵ وقتی در محاصره ترک‌ها بود و در آستانه سقوط، از پاپ تقاضای حمایت نظامی کرد.
سال ۱۰۹۵ آلکسیوس سفیرانی را طی پیغامی نزد اوربان دوم فرستاد. پاپ را در پیاچنتزا پیدا کردند و «از حضرت او و قاطبه بندگان مسیح تقاضا کردند برای دفاع از این کلیسای مقدس در برابر کفار کمک بفرستند، این درخواست کمک آلکسیوس بود که آتش جنگ صلیبی اول را برافروخت.»
کنستانتینوپل در قرن چهارم به عنوان پایتخت دوم امپراتوری رم تاسیس شد تا از آنجا استان‌هایی را در شرق مدیترانه اداره کنند. امپراتوری روم شرقی به نام پایتختش یعنی بیزانس مشهور شد، این شهر وقتی به دست کنستانتین افتاد به کنستانتینوپل تغییر نام داد. این شهر پس از غلبه مسلمانان به قسطنطنیه تغییر نام داد و اکنون استانبول نام دارد.
این نویسنده و تاریخ‌دان بریتانیایی با تکیه بر منابع نادیده گرفته شده شرقی، توضیحی جنجالی و جدید درباره اتفاقات تغییرسازی که به دنبال جنگ صلیبی اول در جهان روی دادند، ارائه می‌دهد. پیروزی واتیکان در این جنگ قدرت پاپ را تثبیت کرد اما قسطنطنیه هیچ‌وقت دوباره سرپا نشد. در نتیجه هم آلکسیوس و هم شهر بیزانتیوم در حاشیه تاریخ به دست فراموشی سپرده شدند. با مطالعه کتاب جنگ صلیبی اول؛ فراخوان از شرق این که فتح بیت‌المقدس چطور بستر را برای سلطه اروپای غربی بر جهان فراهم کرد و جهان مدرن را شکل داد، را بهتر درک می‌کنیم.
سرنوشت غرب همیشه به شرق مرتبط بوده‌است
کتاب راه‌های ابریشم: تاریخ جهان از دیدگاهی نو در سال ۲۰۱۵ توسط فرانکوپن تالیف شد، این کتاب را حسن افشار ترجمه کرد و در سال ۱۴۰۰ توسط نشر مرکز در ۵۸۰ صفحه منتشر شد. این کتاب با ترجمه سیما مولایی توسط انتشارات ققنوس در سال ۱۴۰۰ در ۶۸۰ صفحه منتشر شده‌است. همچنین این کتاب با ترجمه علیرضا عامری توسط انتشارات نیماژ در ۷۳۶ صفحه منتشر شده‌است.
این کتاب بیشتر از آنچه تاریخچه‌ای ساده از راه‌های ابریشم باشد، تاریخی جدید و ناب از جهان ارائه می‌دهد که دیدگاه ما درباره این مساله را که از کجا آمده‌ایم و به کجا خواهیم رفت به چالش می‌کشد. مسیری که «مارکوپولو» در سفرهایش از ایتالیا تا چین، آن را دنبال کرد. از خاورمیانه و بی‌ثباتی سیاسی آن گرفته تا چین و پیشرفت اقتصادی آن، همه مسائل شرق در سال‌های اخیر مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته‌است. فرانکوپن در این کتاب به مخاطب می‌آموزد که برای درک و شناخت بهتر شهرها و ملت‌هایی که در امتداد این راه‌های تجاری حساس ساخته شده‌اند ابتدا باید گذشته آن‌ها را بفهمیم.
بررسی تاریخ از زاویه شرق در آثار فرانکوپن
فرانکوپن درک ما از جهان را تعدیل کرده و توجهمان را به سمت شرق جلب می‌کند. در راه‌های ابریشم بود که شرق و غرب برای اولین بار از طریق تجارت و کشورگشایی با یکدیگر روبه‌رو شدند. مواجهه‌ای که به گسترش ایده‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان انجامید. از ظهور و سقوط امپراطوری‌ها تا اشاعه بوداییسم و پیشرفت مسیحیت و اسلام گرفته تا جنگ‌های بزرگ قرن بیستم میلادی، این کتاب نشان می‌دهد که سرنوشت غرب چطور همیشه به طرز جدایی‌ناپذیری به شرق مرتبط بوده‌است.
در دیدگاه فرانکوپن جاده ابریشم پدیده تاریخی منفرد نبود، مراحل مختلف تاریخی در آن اتفاق افتاد و شاهد رویدادهای فراوان بود، به همین دلیل است که به شکل جمع تصویرش می‌کند. مخاطب با مطالعه این کتاب متوجه زادگاه کلماتی مانند «برده» خواهدشد، دیدگاهی شفاف درباره «طاعون سیاه» به دست می‌آورد و ...
بررسی بازتاب‌های جهانی تغییر مستمر در مرکز قدرت
راه‌های ابریشم نو: حال و آینده جهان نیز در سال ۲۰۱۸ میلادی توسط فرانکوپن تالیف شد. این کتاب توسط حسن افشار ترجمه و در سال ۱۳۹۹ توسط نشر مرکز منتشر شد.
فرانکوپن در این کتاب به شبکه روابطی که امروزه در طول و عرض راه‌های ابریشم در حال شکل‌گیری است، نگاه نویی می‌اندازد. در پایان قرن ۱۹ فردیناند فون ریشتهوفن، جغرافی‌دان آلمانی، برای شبکه تجاری چین با دیگر کشورها اصطلاحی با عنوان «راه‌های ابریشم» ساخت که به سرعت مورد قبول کارشناس‌ها و مردم قرار گرفت.
در این کتاب می‌خوانیم که جهان به سرعت در حال تغییر است و انزوا و چندپارگی که در حال نفوذ به جهان غرب است در تضادی آشکار با جریان تقویت روابط و همکاری مشترک در امتداد راه‌های ابریشم قرار دارد. نویسنده در این کتاب بازتاب‌های جهانی تغییر مستمر در مرکز قدرت را مورد بررسی قرار می‌دهد. مساله‌ای که عموما از تیترهای رسانه‌های غربی غایب است.
فرانکوپن بعد از اینکه استقبال خوانندگان از کتاب راه‌های ابریشم را دید، متوجه علاقه مردم به کسب شناخت بهتر از جهان شد. زیرا کتاب راه‌ابریشم، بیش از یک میلیون نسخه اش در جهان به فروش رفت، هشت ماه در صدر فهرست ده اثر برتر ساندی تایمز بود، و در بریتانیا و چین و هند و کشورهای خلیج فارس پرفروش‌ترین کتاب شد.
بنیاد قلم