جشنواره موسیقی فجر چگونه به جنگ اُمیکرون می رود؟
به گزارش ایسنا، امروز ـ یکشنبه ـ ۱۷ بهمن ماه تالار رودکی میزبان نشست رسانه‌ای سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر بود.
این نشست با حضور محمد الهیاری (سرپرست دفتر موسیقی و رییس جشنواره)، اردوان جعفریان (دبیر بخش بین‌الملل)، حسن ریاحی (دبیر جشنواره) و امیرعباس ستایشگر (مشاور اجرایی جشنواره و عضو هیات انتخاب آثار) همراه بود.
در ابتدای این نشست محمد الهیاری، رییس سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر با اشاره به این نکته که برای برپایی این دوره از جشنواره چند ماهی است که مسئولان برنامه‌ریزی کرده‌اند، اظهار کرد: «سال گذشته با توجه به پاندمی کرونا از پیش مشخص بود که امکان حضور مردم وجود ندارد. برای سال جاری هم با توجه به گسترده‌تر شدن روند واکسیناسیون و کاهش پیک‌های قبلی، این امید به وجود آمد که جشنواره می‌تواند با حضور مردم برگزار شود.»
الهیاری ادامه داد: «در این ماه‌های اخیر با توجه به شیوع سویه جدید اُمیکرون، مشابه اتفاقی که برای تئاتر فجر و همین طور فجر سینما شاهد هستیم، در جشنواره موسیقی فجر نیز با ظرفیت ۳۰ درصد پذیرای مردم در سالن‌های اجرای جمعی خواهیم بود.»
او اضافه کرد: «روز سه‌شنبه از مجموعه عوامل و دست اندرکاران جشنواره تست گرفته خواهد شد و هم برای تزریق واکسیناسیون نسبت به عواملی که دُز سوم را تزریق نکرده‌اند، همکاری خواهد شد. در دو سالن اصلی جشنواره، یعنی تالار وحدت و سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تیم‌های وزارت بهداشت مستقر خواهند شد و اقداماتی را جهت حفظ سلامت افراد از سوی وزارت بهداشت انجام خواهند داد.»
او همچنین در آخر از تلاش جشنواره موسیقی فجر برای برگزاری این مراسم در سطحی که آسیبی به سلامت مردم وارد نشود، خبر داد.
حسن ریاحی، دبیر سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر نیز در ادامه با تشکر از اهالی رسانه برای حضور در نشست، اظهار کرد: «جشنواره امسال همان طور که اشاره شد، از چند ماه قبل برنامه‌ریزی و مسائل دیگر آن آغاز شد؛ البته مدتی هم وقفه‌ای افتاد چون تحولاتی در وزارت ارشاد داشت ایجاد می‌شد که در نهایت حل شد. در این شرایط چیزی که برای شخص من مهم بود، این حرکتی بود که بین هنرمندانی که مدت‌ها در خانه بودند، دوباره شکل گرفت.»
او در آخر اظهار کرد: «امیدوارم که جشنواره مورد قبول باشد و مردم هنر دوست ما بیایند و استفاده کنند.»
اطلاعاتی از سیاست گذاری سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر
امیرعباس ستایشگر، عضو هیات انتخاب آثار در ادامه اطلاعاتی را از نوع نگاه و سیاستگذاری این دوره از جشنواره ارائه داد که به شرح زیر است:
«طبق آیین نامه، هیات انتخاب در تابستان امسال به پیشنهاد دکتر ریاحی و تأیید ریاست محترم جشنواره انتخاب شدند. در چند جلسه‌ای که هیأت انتخاب داشتند، بر سه محور اصلی بنای ذهنی‌شان را عنوان کردند و به جمع بندی رسیدند.
یک الگو موسیقی ردیف دستگاهی ایران بود که منجر به شب اساتید موسیقی ایران شد که در جدول جشنواره گذاشته شده است. دوم تنوع از نظر سازبندی در دوره موسیقی کلاسیک بود. سومین موضوع با تأکید دکتر ریاحی جایزه ویژه آهنگ‌سازی بود که جدا از جایزه بخش رقابتی با پیشنهاد هیأت انتخاب و شورای سیاستگذاری در دو بخش اجرا شد. با توجه به آثاری که رسیده، داوری‌ها در دو بخش انجام شده و ان شاءالله در اختتامیه جشنواره معرفی خواهند شد.»
او در ادامه صحبت هایش به ارائه گزارش آماری از آثار ارسالی و انتخابی پرداخت و گفت: «از ۱۴۶ اثری که در بخش غیررقابتی، برای اجرای جشنواره در فراخوان شرکت کرده بودند، اجراهایی انتخاب و به جشنواره راه پیدا کردند. ۱۸ گروه از بخش فراخوان، ۳۵ گروه دعوت شده از هیات انتخاب آثار و همچنین ۱۶ اجرا در بخش پاپ و مردمی حضور دارند و در کل جدول اصلی جشنواره در استان تهران با ۶۳ گروه و ۶۹ اجرا طی پنج روز در ۶ سالن کار خودشان را آغاز خواهد کرد.
آمار حضور هنرمندان در جدول تهران ۸۱۵ هنرمند، ۵۷۰ هنرمند مرد و ۲۴۵ هنرمند زن ـ چه در بخش نوازندگی و خوانندگی ـ خواهد بود.
۶ اجرای ارکسترال، ۱۷ اجرای موسیقی دستگاهی، ۱۴ اجرا مربوط به حوزه موسیقی نواحی، ۳ اجرا مربوط به حوزه موسیقی بانوان، ۴ اجرا در حوزه بین‌الملل، ۷ اجرای موسیقی کلاسیک غربی، ۱۶ اجرای موسیقی پاپ و مردمی و ۲ اجرای تلفیقی مربوط به جدول اصلی استان تهران می‌شوند.»
ستایشگر با اشاره به برگزاری جشنواره موسیقی فجر در استان ها، یادآور شد: هم مقام با جدول منتشرشده در استان تهران تا امروز با توجه به شرایط کرونا در استان‌های مختلف، ۱۱ استان دیگر برگزارکننده همزمان جشنواره موسیقی فجر هستند. کردستان با ۱۶ اجرا، جنوب کرمان ۱۳ اجرا، منطقه آزاد اروند ۱۰ اجرا، استان ایلام ۱۰ اجرا، استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۰ اجرا، استان بوشهر ۶ اجرا، استان چهارمحال و بختیاری ۳ اجرا، آذربایجان شرقی ۱۱ اجرا، سیستان و بلوچستان ۳ اجرا، استان زنجان ۴ اجرا و استان سمنان ۹ اجرا.
در استان‌های کشور ۹۵ اجرا با ۷۰۵ هنرمند برپا می شود که با تقسیم ۵۶۴ هنرمند مرد و ۱۴۱ هنرمند زن همراه است.
به گفته وی در مجموع در جشنواره موسیقی فجر، ۱۶۹۰ هنرمند در قالب ۱۷۰ اجرا ـ ۱۳۰۴ هنرمند مرد و ۳۸۶ هنرمند زن ـ برنامه‌های خود را اجرا می‌کنند.
اردوان جعفریان، مسئول کمیته امور بین‌الملل سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر نیز توضیحاتی درباره بخش بین‌المللی جشنواره ارائه داد و گفت: «ما در بخش بین‌الملل از تابستان کار را شروع کردیم و ارزیابی درباره هنرمندان انجام شد. مواردی که مد نظرمان بود توازن بین سبک اجراهای هنرمندان بود که داوری می‌شد و همچنین اقبال بین‌المللی.»
او ادامه داد: «به دلیل کرونا مجبور بودیم از گروه‌های بزرگ‌تر پرهیز کنیم. نهایتا هفت گروه را نهایی کردیم که سه گروه به دلیل سویه جدید کرونا حدف شدند و نهایتا ما چهار گروه را در بخش بین‌المللی جشنواره خواهیم داشت. به واسطه اتفاقاتی که در سطح بین‌المللی و در حوزه هنر به خصوص در افغانستان اتفاق افتاد، به پاسداشت حرمت و زحمات هنرمندان افغان از قوالی نجم الدین در این دوره از جشنواره دعوت شده است. همچنین از یک هنرمند پیانست هلندی نیز دعوت کرده‌ایم.»
دبیر بخش بین‌المللی جشنواره اضافه کرد: «در این دوره اولین باری است که هنرمندی را از کشور مصر در جشنواره داریم. در مجموع ۹ هنرمند را از خارج از ایران داریم که در سالن‌های فرهنگسرای ارسباران، نیاوران و وحدت اجرا خواهند داشت.»
او در ادامه جشنواره را درگاه توسعه دیپلماسی فرهنگی دانست و ادامه داد: «امتداد دادن این حوزه باعث شاخص شدن جشنواره موسیقی فجر می‌شود. امیدوارم در حوزه رسانه به این نکته توجه شود تا اعتبار بین‌المللی جشنواره بالا برود.»
در ادامه نشست خبری امروز، اطلاعات جنبی سی و هفتمین جشنواره موسیقی فجر به شرح زیر ارائه شد:
بخش سولو با ۶ اجرا برای دومین سال پیاپی آغازگر اجراها در جشنواره سی و هفتم با ۱۷۰ هنرمند است.
دو اجرای ارکستر سمفونیک صداوسیما و گروه نوا در ویژه برنامه شهید سردار قاسم سلیمانی بخش دیگری از اجراهای جشنواره را تشکیل می‌دهند.
بزرگداشت سه استاد برجسته موسیقی مرتضی اعیان، آذرنوش صدرسالک و فرج علیپور بخش در مراسم اختتامیه در تالار وحدت برگزار می شود.
بخش پژوهشی جشنواره که همزمان با خود جشنواره کارش را آغاز می‌کند در چهار روز در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود. چهار برنامه در بخش پژوهش شامل مقام العراقی مربوط به موسیقی مشترک ایران و عراق، نظامی گنجوی و موسیقی، تفاوت‌ها و شباهت‌های موسیقی ایران و افغانستان، تحلیل و تعریف و نگاه موسیقی فیلم در ایران است که تمام این برنامه‌ها با سه سخنران کارشان را انجام می‌دهند.
جدا از برگزاری جشنواره موسیقی در استان‌ها، از ۱۰ استان مهمان جشنواره در جدول تهران خواهند بود. از لرستان، خراسان رضوی و کرمانشاه هر کدام دو اجرا و از استان گلستان، اصفهان، خوزستان، هرمزگان، خراسان شمالی و سیستان و بلوچستان هر کدام با یک اجرا در جدول تهران جا دارند.
جایزه های ویژه ترانه و موسیقی و رسانه مجددا امسال در بخش جنبی برگزار می شود و همزمان با بخش رقابتی در اختتامیه جشنواره، برگزیدگان آن معرفی می شوند.
در نشست خبری جشنواره موسیقی چه پرسش هایی مطرح شد؟
در ادامه برخی پرسش های خبرنگاران از مسوولان برگزاری جشنواره و پاسخ‌های آنها را می‌خوانید.
ـ چرا از پخش مجازی اجراها در کنار کنسرت های حضوری در این دوره استفاده نشد؟
یکی از سوالاتی که در این نشست توسط خبرنگار ایسنا مطرح شد، مربوط به علت استفاده نکردن از پخش مجازی در کنار فروش حداقل ظرفیت سالن های اجرا با توجه به شرایط جدید کرونا در کشور بود. الهیاری در پاسخ به این سوال ایسنا گفت: «سال گذشته ما در وضعیت قرمز کرونا بودیم و هیچ‌کدام از فعالیت‌های تکمیلی برگزار نمی‌شد. سال گذشته طی مکاتبه‌ای که با ستاد ملی مقابله با کرونا داشتیم، برای سالن‌های بزرگ ظرفیت ۱۰۰ نفر صادر شده بود؛ ولی با توجه به اینکه کرونا شدت بیشتری پیدا کرد، ستاد ملی مقابله با کرونا همان را نیز منع کرد.»
او ادامه داد: «ما تابع قوانین ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم و باور بفرمایید حتی می‌خواستیم فروش بلیط را از روز سه‌شنبه آغاز کنیم اما چون این جو به وجود آمده بود که شیوع سویه جدید کرونا شدت پیدا کرده، ما بلیط‌فروشی را دیرتر و با ظرفیت ۳۰ درصدی آغاز کردیم.»
الهیاری اضافه کرد: «پیش بینی این را هم کردیم که با توجه به تصمیماتی که در کشور گرفته می‌شود، بتوانیم اجراها را به سمت پخش اجراها در فضای مجازی نیز ببریم. پخش مجازی زیرساخت‌های خودش را نیاز دارد. امسال چون بنای ما بر حضور مردم بود، تغییر گرایش به ظرفیت ۳۰ درصدی دادیم و به این فکر کردیم که اگر ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیماتی اتخاذ کرد، در کنار پخش حضوری، در فضای مجازی نیز پخش داشته باشیم که مردم محروم نشوند.»
ـ با توجه به کرونا استقبال از جشنواره چگونه بوده است؟
ستایشگر در پاسخ به این سوال با اشاره به این نکته که در این دوره از جشنواره، ۳۰ درصد ظرفیت سالن‌ها پر خواهد شد، ادامه داد: «درصدی از مردم ممکن است با توجه به شیوع سویه اُمیکرون در جشنواره حضور پیدا نکنند. پیش‌بینی دوستان در بلیط فروشی این است که ظرفیت ۳۰ درصدی زودتر به پایان برسد؛ خصوصا در بخش‌هایی که در بین مردم محبوب‌تر هستند. ان شاءالله میزان استقبال را به‌صورت رسانه‌ای اعلام خواهیم کرد.»
ـ چقدر تلاش شده جشنواره موسیقی فجر در خارج از مرزها تبدیل به بِرند شود؟
دبیرکل جشنواره موسیقی فجر در پاسخ به این سوال با اشاره به این نکته که در حال حاضر موسیقی ایران در سطح جهانی از جایگاه مناسبی برخوردار است، اظهار کرد: «من بیشتر درباره موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی اقوام صحبت می‌کنم که به نظر من خیلی پیشرفت کرده است . خیلی از جوان‌ها آمده‌اند و دارند کار می‌کنند. من خودم خیلی مایل هستم که اولا برندگان این جشنواره بروند و ببینند که کشورهای همسایه در چه وضعی هستند و فکر می‌کنم این کار مثبت باشد.»
چرا جشنواره موسیقی فجر هنوز به جایگاهی که باید، نرسیده است؟
یکی از اهالی رسانه در این نشست با مقایسه جشنواره موسیقی فجر با سایر جشنواره‌ها چنین پرسشی را مطرح کرد: «چرا جشنواره موسیقی فجر به آن جایگاهی که باید، نرسیده است؟»
الهیاری در پاسخ به این پرسش گفت: «اولا هر چیزی را باید با خودش مقایسه کرد؛ یعنی باید بپرسیم آیا جشنواره موسیقی فجر در آن نقطه‌ای که باید ایستاده باشد، الان ایستاده و با وضعیت مطلوب خودش چقدر فاصله دارد؟»
او ادامه داد: «به اندازه سه سالی که در فضای موسیقی حضور داشتم، معتقد هستم که به هر حال یک دوگانگی در فضای جشنواره وجود دارد. جشنواره باید یک دورهمی برای برگزاری اجراها باشد و اینکه یک بِرند رقابتی و مسابقه‌ای نیز داشته باشد. ما در جشنواره فیلم فجر برای مثال می‌دانیم که سودای سیمرغ از ابتدا وجود دارد و اصلا پول داده می‌شود تا فیلم‌ها ساخته شوند و در نهایت بهترین‌ها معرفی شوند.»
الهیاری اضافه کرد: «ما در موسیقی این وضعیت را نداشتیم. نگاه دوگانه ای درباره این جشنواره حاکم بوده و افراد مختلفی که در دوره‌های مختلف مسئولیت داشتند، هر کدام نسبت به تفکرشان به یکی از این دو نگاه برتری می دادند. آن چیزی که من عرض کردم این است که باید نگاه سیستمی داشته باشیم؛ آن هم اینکه فارغ از دولت‌ها هویت جشنواره را ثابت کنیم و بدانیم که این جشنواره در حقیقت یک چتر پهنی است که یکی از ستون‌های این چتر بزرگ بخش رقابتی است.»
او ادامه داد: «در هیات داوران مانیفستی طراحی کردیم که این جایزه بتواند چتر خودش را باز کند.»
چه کسی باید مدیریت کند؟
یکی از سوالات دیگری که در این نشست مطرح شد، این بود که چرا جشنواره موسیقی فجر آنچنان که باید در بُعد ملی و هم بین‌المللی، اهمیت چندانی ندارد و چه کسی باید این جشنواره را مدیریت کند؟
الهیاری در پاسخ به این پرسش اظهار کرد: «ما اینجا فکر کردیم که باید نگاه سیستمی حاکم شود و جشنواره باید موقعیت ثابت داشته باشد. ما به قدر سهم خودمان سعی بر مدیریت داریم اما فضای موسیقی، فضای گسترده‌ای است. ما احتیاج به مفاهمه بیشتری داریم. همه داریم تلاش می کنیم تا اتفاق خوبی را برای حوزه موسیقی رقم بزنیم و آنچه را که فکر می‌کردیم را تلاش کردیم که برایش برنامه‌ریزی کنیم و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که خیلی زود نتیجه بگیریم.»
سی‌وهفتمین جشنواره موسیقی فجر همزمان و در گرامیداشت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران از تاریخ ۲۲ تا ۲۶ بهمن ماه ۱۴۰۰ به دبیری حسن ریاحی در بخش‌های رقابتی (جایزه باربد) و غیررقابتی برگزار می‌شود و جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه و نشست‌های پژوهشی برنامه‌های دیگر این دوره از جشنواره خواهد بود.
بنیاد قلم