مترجمی که وجود خارجی ندارد
این نویسنده و مدیر کانون فرهنگی چوک در گفت‌وگو با ایسنا درباره معیارهای انتخاب کتاب برای ترجمه که به نظر می‌رسد به سمت کتاب‌های پرفروش رفته‌اند، اظهار کرد: در بحث ترجمه رویکردی وجود دارد و همه دنبال آثاری هستند که جایزه گرفته باشند و یا معروف باشند. ما شاهد هستیم از یک کتاب ۱۰ ترجمه همزمان با شاکله‌های مختلف بیرون می‌آید، برخی قوی هستند و برخی ضعیف و برخی هم کپی‌برداری شده‌اند که فقط جلد کتاب را عوض کرده و به اسم مترجم دیگری می‌زنند، مترجمی که وجود خارجی ندارد و فقط یک اسم است.
رضایی افزود: زمانی که نوبلیستی معرفی می‌شود، با این‌که هیچ ترجمه‌ای از او در ایران نداشته‌ایم، به محض این‌که اعلام می‌شود، همه شروع به ترجمه می‌کنند و در عرض یک هفته کار بیرون می‌آید که این ضعف بزرگی محسوب می‌شود و ضربه‌های زیادی می‌زند.
او با بیان این‌که ادبیات مخاطبان مختلفی دارد، گفت: ما عامه‌پسندها و سخت‌پسندها را داریم، همه این کتاب‌ها باید وجود داشته باشد چه در حوزه تألیف و چه ترجمه، جامعه نیاز به این کتاب‌ها دارد و باید روندی شکل بگیرد تا آثار خوب جهانی حتما ترجمه شود. سال‌هاست در ماهنامه خودمان داریم نوبلیست‌های ادبیات جهان را معرفی می‌کنیم و زمانی که می‌خواهیم اطلاعاتی از این افراد درج کنیم، می‌بینیم حتی معرفی آن‌ها به زبان فارسی وجود ندارد، همه را از منابع انگلیسی ترجمه می‌کنیم، خیلی بد است که حتی معرفی نوبلیست‌ها را به فارسی نداریم و آثاری از این‌ها ترجمه نشده است.
نویسنده «من بن‌لادن را کشتم» و «چه کسی از دیوانه‌ها نمی‌ترسد؟» خاطرنشان کرد: مشکل دیگری که در ترجمه و جود دارد، این است که اکثر مترجمان ما زبان انگلیسی بلدند و از انگلیسی به فارسی ترجمه می‌کنند، در صورتی که ممکن است نسخه اصلی رمان به زبان فرانسه یا ایتالیایی باشد؛ در واقع ترجمه‌ها به صورت مستقیم از زبان اصلی انجام نمی‌شود که این موضوع ضربه زیادی به ترجمه و انتقال متن وارد می‌کند.
او درباره معیارهای ترجمه هم گفت: امروز همه‌چیز دارد جنبه بازاری پیدا می‌کند؛ ما مترجمان خوبی داریم که دنبال آثار خوب هستند اما در این اوضاع اقتصادی هیچ مترجمی بر روی کتاب سخت‌خوان دست نمی‌گذارد و چون می‌بیند کتاب عامه‌پسند پرفروش است و در عرض یک ماه به چاپ بعدی می‌رسد، بدون شک آن را انتخاب می‌کند. الان در دوره‌ای نیستیم که مترجمان شکم‌سیری باشند که بخواهند کارهای فاخری را انجام دهند، الان نگاه نگاه بازاری است چون اوضاع از نظر اقتصادی بد است و هر کس به دنبال چیزی است که بتواند سود بیشتری ببرد.
مهدی رضایی درباره تأثیر این موضوع بر جریان ادبی ایران هم اظهار کرد: ما در سراشیبی قرار داریم و این سراشیبی همیشگی نخواهد بود. همان‌طور که مثلا حرکت کرونا روبه صعود دارد و بعد سقوط می‌کند، در ترجمه هم ما رو به سقوط داریم ولی بعد دوباره حالت اولیه را پیدا کرده و به سمت صعودی حرکت می‌کنیم. فکر می‌کنم دوره ۱۰ ساله‌ای نیاز باشد که این آثار بیایند. هرچیزی اشباع‌شدگی دارد و خود مخاطبانی که عامه‌پسند هستند بعد از یک دوره خواندن این کتاب‌ها، دیگر خسته می‌شوند و به سمت کتاب‌های حرفه‌ای‌تر رو می‌آورند. همیشه می‌گویم ما به همه این کتاب‌ها نیاز داریم و معمولا مخاطبان با آثار عامه‌پسند کتابخوان می‌شوند و بعد به سمت کتاب‌های حرفه‌ای حرکت می‌کنند.
بنیاد قلم